‘Daarom zal een kunstwerk een nationaal karakter moeten hebben’

Tussen 1929 en 1938 leverde architectenbureau Gratama Dinger een groot aantal vestigingen van de Incasso Bank op. Jan (1877-1947) was verantwoordelijk voor het ontwerp ervan. in internationaal opzicht jaar economisch politiek belang. De beurskrach New York, die werd ingeluid door Black Thursday 24 oktober, leidde tot extreem dalende aandelenkoersen. Het gevolg economische crisis jaren dertig. Banken gingen failliet, schulden stapelden zich op veel Nederlandse huishoudens raakten financiële problemen. In dit volatiele klimaat ontstond politieke voedingsbodem splinterpartijen keerden tegen parlementaire democratie. Een partijen Nationaal-Socialistische Beweging (NSB), loop dertig aanhang won. Dit artikel bespreekt Gratama’s ontwerpen hun positie rest zijn oeuvre achtergrond ontwikkelingen Hoewel verleidelijk is toepassing Hollands classicisme te zien als denkbeelden, kan dat verband niet met zekerheid worden vastgesteld. Veel geschriften over traditionele moderne architectuur roept associatie nationaalsocialisme. Maar zelf heeft zover bekend nooit expliciet relatie gelegd tussen bouwstijl overtuiging, anders dan termen ‘nationaal karakter’, ‘volksaard’ ‘traditie’. Bovendien kende nationaalsocialisme stroming ook geen eenduidige voorkeur bepaalde architectonische stijl. wellicht vooral commerciële behoefte aan degelijkheid herkenbaarheid onzeker tijdgewricht viel samen terugtrekking historiserende architectuurstijl. Deze wat hem betreft kennelijk passend antwoord gestage stroom opdrachten vanuit zorgde ervoor hij stijl praktijk kon toepassen verder ontwikkelen. Zijn gebouwen vormen daarmee bij uitstek uitdrukking ontwikkeling – vrijwel uitsluitend dankzij doormaken.